Zomer

Vrienden waren er al heengeweest, en ik werd uitgenodigd mee te gaan naar de bioscoop. Ik kom daar hooguit eens per jaar, en eigenlijk altijd wel tot mijn genoegen, maar film is niet mijn meest geliefde kunstvorm. Call me by your name is een recente cultfilm over een eigenzinnige en hoogbegaafde jongen van 17 die met zijn ouders (type hoogleraar etc.) in hun riante zomervilla ergens aan de kust in Italië verblijven. Ieder jaar komen er promovendi aan hun proefschrift werken en deze zomer is dat een vlotte vent waar de jongeman verliefd op raakt. Het duurt even voordat deze beantwoord wordt, en dan is het voor de promovendus alweer bijna tijd om te vertrekken. Een zomers kalverliefdeverhaal op niveau, met veel stemmige beelden van Italiaanse dorpjes, verhitte natuur en oude auto's (het verhaal speelt ergens in de jaren tachtig). De film bleek te zijn gebaseerd op de gelijknamige roman van André Aciman - het boek dateert al van 2007. Er werden in de film enkele rake uitspraken gedaan (met name de monoloog van de vader aan het einde van de film is zeer krachtig), en mijn vermoeden bleek juist dat deze 1-op-1 uit het boek waren overgenomen. Ik las de Nederlandse vertaling Noem me bij jouw naam in drie dagen uit; het is een fraai verhaal waarin zoveel meer gebeurt dan de film laat zien. Het verhaal balanceert op het randje van kalverliefderomantiek en coming-outdiepzinnigheid, maar het leest lekker weg en de couleur locale is jaloersmakend.

Afscheid

Het voelde een beetje als een afscheid, het uitlezen van Adrian Mole. The Prostrate Years, het achtste en laatste deel van de verrukkelijke Adrian Mole-dagboekenserie van Sue Townsend. Ik las het eerste deel The Secret Diary of Adrian Mole Aged 13 3/4 ruim 7 jaar geleden (zie hier de weglog) en het voorlaatste deel Adrian Mole and the Weapons of Mass Destruction twee jaar terug (zier hier) en dan nu het allerlaatste deel. Sue Townsend was in 2014 nog wel begonnen aan een vervolgdeel, maar ze overleed voortijdig. Ze creëerde met de Mole-dagboeken een geweldige serie dat als geen ander Engelse humor en struggle for life combineert. Ook in The Prostrate Years (fraaie dubbelzinnige titel) is deze combinatie volop aanwezig. Het gaat niet goed met Adrian: hij verliest zijn baan, zijn huwelijk strandt en bij hem wordt - op zijn 39ste - prostaatkanker vastgesteld. Zijn ouders doen mee aan een platvloers tv-programma en zoals ieder jaar verloopt Kerstmis rampzalig. Ondanks al deze ellende lees je het boek met een forse glimlach; het is allemaal zo Engels en treffend. Op de allereerste pagina somt Adrian zijn zeven grootste zorgen op. De vijfde: 'Do my parents have an up-to-date funeral plan? I can't afford to bury them.'

Reizen

Ik schreef het al eerder (zie hier de laatste keer). Af en toe wat verhalen van Bob den Uyl: daar knapt een mens van op. Als ik in een antiquariaat verzeild raak, kijk ik altijd even of er nog bundeltjes Den Uyl in de kast staan die ik nog niet heb. Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam bevat enkele juweeltjes, waaronder het gedoe met zijn fiets in Keulen en bovenal het verhaal Donker Spanje over het reizen per trein en bus aldaar. Den Uyl geeft het een couleur locale dat weinigen hem nadoen. Het kopen van een buskaartje, het vergeten van een jasje met al zijn geld in diezelfde bus, het uitzoeken van de daadwerkelijke vertrektijd van de bus naar Ciudad Real... voortreffelijk gecomponeerd en grandioos leesvoer. Nogmaals: de man verdient een Verzameld Werk!

Opgeruimd

Ik lig vier te beschrijven boeken achter, dus vooruit! Vorige maand las ik de nieuwste roman van Tom Lanoye, voor mij één van de belangrijkste en beste levende Nederlandstalige schrijvers. Zijn productie is enorm groot en gevarieerd, en wat ik tot nu toe van hem las (zie de auteurslijst), las ik met groot genoegen. Zuivering is misschien niet zijn beste roman, maar wederom een zeer lezenswaardige. Het is een tragikomisch boek over een eenling die aanvankelijk moeilijk aan werk komt, maar uiteindelijk zijn heil vindt bij een schoonmaakbedrijf dat als motto heeft: 'Wij beginnen waar anderen afhaken'. Enfin, zwaar uitgewoonde huizen, kamers waar de eigenaar zich een kogel door het hoofd heeft gejaagd (de hersensmurrie verspreid over de eersteklas verzameling historische boekwerken), maar ook treinstations waar terroristen zichzelf opblazen: het bedrijf verdient kapitalen met het opruimen en schoonmaken. De ik-figuur haalt uit medemenselijkheid een (Syrische?) vluchteling in huis, en later ook diens vrouw en kinderen. En dan begint de ellende. Lanoye verbindt de maatschappelijke actualiteit aan een huiselijk drama. Uiteindelijk iets te geforceerd, maar er zijn passages waar de tranen me over de wangen liepen van het lachen; Lanoye pakt soms lekker uit in zijn beschrijving van de gruwelijkheden en smerigheden. En dat allemaal in zulke fraaie volzinnen! Weinige schrijvers die zo'n goed taalgevoel etaleren.