Held

Bijna exact een jaar geleden las ik de zeer geslaagde biografie van Koning Willem I van Jeroen Koch, zie hier de weblog daarvan. Pas een jaar later het vervolg in dit drieluik van koningsbiografieën. Koning Willem II. 1792-1849 is een zo mogelijk nog betere biografie van deze koning die slechts een kleine negen jaar ons land regeerde. Maar de impact van zijn korte regeerperiode was waarschijnlijk groter dan die van zijn vader en zoon die beiden meerdere decennia op de troon zaten. Zijn schoondochter, de eerste vrouw van Koning Willem III, de fijnzinnige Sophie van Wurtemberg, wordt door Jeroen van Zanten treffend aangehaald: 'Twinting jaar na zijn dood tekende de vrouw van zijn oudste zoon, Sophie van Wurtemberg, in haar memoires op dat het 'horloge' van haar schoonvader 'op 19 juni 1815' was gestopt met lopen. 'De grote indrukken van zijn jeugd waren gefixeerd' en 'diep in hem doorgedrongen.' Sophie zag het scherp. Voor haar schoonvader bestond er een leven voor en een leven na Waterloo. En inderdaad, Waterloo vormde een waterscheiding in zijn leven. Ervoor was hij een heuse held, strijdend in Spanje (aan de zijde van lord Wellington) en in juni 1815 op (toen nog) eigen grondgebied bij Quatre-Bras en Waterloo tegen Napoleons troepen. Hij verrichtte in het heetst van de strijd heldhaftige daden, werd er meerdere keren een paard onder hem weggeschoten en ging hij de strijders voor in de aanval. Tja, zulke kroonprinsen hebben we lang niet gehad. Na Waterloo moest hij nog 25 jaar wachten tot hij tot koning gekroond werd, steeds in onmin levend en zich verzoenend met zijn vader Koning Willem I. Bij verschijnen van deze biografie werd veel nadruk gelegd op zijn vermeende homoseksualiteit, maar Van Zanten beschrijft het allemaal heel genuanceerd. Willem studeerde een poos in Oxford, en had daar waarschijnlijk de innige student-broederschap leren kennen, waar af en toe ook de kleren bij uitgingen. Maar Willem was ook een vrouwenversierder. En veel bewijzen over mannenvriendschappen zijn er niet; wel dat hij regelmatig doelwit van chantage was. Ondertussen was hij ook heel gelukkig getrouwd met Anna Paulowna. De wijze waarop zijn vader Willem wilde koppelen aan de Engelse kroonprinses en hoe deze zich tegen wil en dank zijn best deed hierbij zijn vader ter wille te zijn, behoort tot de meest interessante delen van dit boek. Hoe fragiel kan een vader-zoonrelatie zijn! De eerste helft van deze biografie (tot 1815) leest als een spannend jongensboek; de tweede helft is dan automatisch wat weerbarstiger. Maar goed: Willem reed in 1830 op zijn paard het opstandige Brussel binnen - ook spannend. Hij zag het wel zitten: koning van het vrijgevochten België en te zijner tijd, na de dood van Willem I, beide landen weer verenigend... Het liep allemaal anders. Daarna de langzame gang naar de ingrijpende staatshervorming, die nog steeds de basis van ons huidige staatsbestel vormt. Bijzonder interessant. Al die rare ministers, en die eigenzinnige Thorbecke... Ik las dit dikke boek in een kleine twee weken uit. Het zegt genoeg over de kwaliteit ervan.