Tsjechov 5

Aan mijn persoonlijke opdracht om ieder jaar minstens een deel uit de Russische Bibliotheek van Van Oorschot te lezen heb ik vorig jaar niet voldaan; in 2009 las ik er echter twee, en in 2008 zelfs vier, dus gemiddeld zit ik de laatste jaren nog goed. In de voorbije twee maanden las ik met groot genoegen de Verzamelde Werken deel 5 van Anton Tsjechov, in de nieuwe vertalingen van Tom Eekman, Aai Prins en Anne Stoffel. Drie jaren en Mijn leven zijn eerder kleine romans, met hun ruim 90 bladzijden. Veder ook veel korte verhalen, wederom alle facetten van het negentiende-eeuwse leven in Rusland beschrijvend. Tsjechov is naar mijn indruk in deze late verhalen (geschreven tussen 1894 en 1903) meer geëngageerd. De standsverschillen tussen boeren en arbeiders enerzijds en de midden- en hogere klassen anderzijds worden scherper geportretteerd. Weinig vrolijkheid vooral: de arbeiders en boeren leven in bittere armoede, de meer welgestelde klassen vervelen zich te pletter of zijn ongelukkig in de liefde. Nu ik met het uitlezen van dit deel alle delen met verhalen van Tsjechov uit de Russische Bibliotheek gelezen heb, is de conclusie gerechtvaardigd dat ik geen andere schrijver ken die met zijn oeuvre zo'n volledig beeld van een hele maatschappij schetst. Alleen de tsarenfamilie wordt nog niet van binnenuit beschreven, maar voor de rest kom je in zijn verhalen bij iedereen thuis. Oneindig boeiend, en oneindig mooi geschreven. Een monument, deze serie, en wat een schrijver. Tsjechov werd pas 44 jaar oud, onvoorstelbaar!

Op het randje

Van John Lukacs las ik al eerder boeken over de Tweede Wereldoorlog, en zijn Vijf dagen in Londen. Mei 1940 stond al een poosje op mijn leeslijst. In chronologische volgorde beschrijft Lukacs wat er in Londen gebeurde tussen vrijdag 24 mei en dinsdag 28 mei 1940. In deze dagen voerde de pas twee weken eerder aangetreden premier Churchill een scherpe strijd met zijn minister van buitenlandse zaken Lord Halifax. Ondertussen werden de Engelse legers bij Duinkerken teruggedreven en begon de evacuatie. Lucaks boodschap: In deze dagen naderde Adolf Hitler het punt waarop hij de Tweede Wereldoorlog, zijn oorlog, zou winnen, het dichtst. (...) Churchill en Groot-Brittannië zouden de Tweede Wereldoorlog niet gewonnen kunnen hebben; uiteindelijk werd de oorlog door de VS en de Sovjet-Unie gewonnen. In mei 1940 was Churchill echter de man die hem niet verloor. Dit boek beschrijft hoe dat zo gebeurde. Uitermate boeiend, en vooral ook spannend.

Sterren

Paul van Craenenbroeck was jarenlang hoofdinspecteur namens Michelin in de Benelux, en hij deelde de sterren aan toprestaurants uit (of nam ze af). In De magie achter de Michelin ster. Onthullingen van een hoofdinspecteur blikt Van Craenenbroeck terug op zijn carrière. Ik vind het wel meevallen met het imago dat dit boekje heeft als dat het een afrekening is met het beoordelingssysteem van Michelin. Op de keper beschouwd biedt boek vooral het verhaal van een ouwe zeur die nog eens even lekker tegen zijn oud-collega's de waarheid wil vertellen. Van Craenenbroeck zal vast een groot kenner van de goede gastronomie zijn, maar er boeiend en goed over schrijven is toch een ander vak. Hij wil vooral tegen de onzichtbare opponent zijn gelijk halen en dat maakt dit boekje gaandeweg een vervelend geheel. Bovendien is het uitermate slecht geschreven. En zijn geschrijf over zijn honden is misschien leuk voor intimi van de schrijver, maar ik had er een flink 'so what?' gevoel bij. Een goede redacteur die Van Cranenbroeck had geholpen tot een coherent verhaal te komen, was geen overbodige luxe geweest. Nu resteert slechts een armzalig boekje vol nutteloos en vaag gezever. Enkele zinnen: Het moeilijkste is om de aanwezigheid van een hond, die bepaald wordt door zijn karakter, door een andere te vervangen. ... Ik ben van nature optimistisch, maar sta altijd wel met beide benen op de grond, omdat ik me ook bewust ben van de alledaagse verplichtingen. ... Je moet een oude aap geen smoelen leren trekken, daar moet je gewoon naar luisteren.