30 september 2011

Gods strijdperk

Ik was voor het eerst in Jeruzalem in augustus 2000, toen het relatief rustig was in Israël. Toen werd ik al gegrepen door deze stad. Ik verbleef toen weliswaar in Tel Aviv, maar reisde in anderhalve week vier keer een hele dag naar Jeruzalem. Ik bezocht er de highlights, en liep ook op de Tempelberg rond. Door plezierige persoonlijke omstandigheden was ik het afgelopen jaar meerdere keren in Israël, en bezocht ik wederom enkele keren Jeruzalem, jongstleden juni voor het laatst. Inderdaad: het is de mooiste stad die ik ken, en ofschoon ik geenszins religieus ben ook de meest essentiële. Die gekke Heilig Grafkerk is een welhaast potsierlijk geheel, maar wél de plek waar datgene gebeurde waar we ons iedere jaar weer met de Matthäus Passion door laten meeslepen. Als er trouwens één religie in Jeruzalem door de mand valt is het wel het christendom. Het is overigens niet louter fantastisch wat je er aantreft: voor liberale Israeliërs is Jeruzalem bijna een no go-area geworden. Enfin, er valt vanalles over die stad vertellen, en het verhaal over de geschiedenis van de stad werd deze zomer op een presenteerblaadje aangereikt door de verschijning van Jeruzalem. De biografie van Simon Sebag Montefiore. In ruim 700 met kleine lettertjes dichtbedrukte pagina's beschrijft Montefiore chrolonogisch de geschiedenis van de stad, tot aan het heden. Ik denk dat er geen stad is die zoveel machtswisselingen heeft meegemaakt. En er werd wat afgemoord, verkracht, ledematen afgehakt, geroofd en geplunderd. Het bloed spat van de bladzijden. Wat moet God toch met zijn Heilige Stad hebben voorgehad? Ik kende Montefiore van zijn boek over Stalin, dat ik echter na 40 bladzijden teleurgesteld weglegde; ik vond hem te vooringenomen. Ook in dit boek komt op een gegeven moment de aap uit de mouw: de schrijver is telg uit een Joodse familie die in de negentiende eeuw nogal veel macht had. Zijn beschrijvingen van de laatste 50 jaar zijn niet helemaal objectief. Maar de kracht van het boek ligt vooral in de beschrijving van de duizenden jaren daarvoor. Koning David, Herodes de Grote, de Kruistochten, de Ottomanen, Napoleon en Lawrence of Arabia: never a dull moment in Jeruzalem.
Ik weet nu dat ik, toen ik in augustus 2000 op de Tempelberg was, op terrein liep waar 901 jaar plus ruim een maand daarvóór geen vierkante meter onbedekt bleef met afgeslachte mensen. Alleen al op de Tempelberg werden toen in een enorme woeste orgie 10.000 mensen gedood. In Jeruzalem stonk het er een half jaar later nog naar menselijke resten. Gelukkig noemt Montefiore ook die uitspraak van Gustave Flaubert waaraan ik iedere moest denken als ik door de Jaffapoort de oude stad binnenliep: 'Ik liet een wind toen ik over de drempel ging.'
Een fascinerend boek over een geweldige stad. Jeruzalem: gottegot!
Meer Leeslog in eerdere maanden - zie de 'archives' in de rechterkolom.