Jacques Kersten
Hij was toen nog geen 35 jaar oud. Afgelopen juni hoorde ik van een vriendin dat Jacques Kersten in april 1991 was overleden; hij is 43 jaar oud geworden. Die vriendin vertelde dat een jaar na zijn dood een boek ter nagedachtenis van Jacques Kersten was verschenen en leende mij haar exemplaar uit; ze is familie van Kerstens ex-vrouw. Ik lees zelden of nooit geleende boeken (ik ben een materialist als het om boeken gaat) en wist via Antiqbook een exemplaar van Als ik dan ga, Documentatie Jacques Kersten te bemachtigen. Ik las het vorige week.
Het boek is een bijzonder geslaagd eerbetoon aan Jacques Kersten. Zonder overdreven ontzag worden de kwaliteiten en mindere eigenschappen blootgelegd. Kersten was uiteindelijk slechts 13 jaar leraar Nederlands aan het Bernardinuscollege te Heerlen; vanaf 1983 was hij afgekeurd. Hij schreef studies over vooral de Vlaamse schrijvers Lampo, Ruyslinck en Raes, kritieken in Limburgse en Vlaamse periodieken, organiseerde lezingen over en met schrijvers, en stond in het doel van een amateur voetbalploeg.
In zijn klaslokaal hingen grote foto's van allerlei schrijvers; ik kende er geen. Hij ging ze stuk voor stuk langs, en zei: 'Dit is nu een gezicht.' Uiteindelijk kwam hij bij de foto van Kloos. 'En dit is nu een gelaat.' Vervolgens droeg hij in een doodstille klas enkele van Kloos' beste sonnetten voor - de exemplaren van bundels met Kloos' gedichten van alle bibliotheken in (de omtrek van) Heerlen waren daarna weken uitgeleend. Kerstens lessen waren even onvoorspelbaar als geïnspireerd. Er hing een bijzondere sfeer van de hogere kunst in het lokaal. Om ons aan het lezen te krijgen nam hij ons al tijdens één van de eerste lessen in Havo-4 mee naar de schoolbibliotheek en pakte daar voor iedere leerling een boek uit de kast. Mij gaf hij Het fregatschip Johanna Maria van Arthur van Schendel; ik vond (en vind) het prachtig. Kersten organiseerde in het voorjaar van 1981 de schoolreis naar Berlijn en leidde ons naar vele musea, en via Checkpoint Charlie ook een dag naar Oost-Berlijn. Hij organiseerde een schoolavond waar Harry G.M. Prick over Van Deyssel kwam praten; we hebben erg gelachen om zijn humorvolle verhaal. Voor een scriptie mocht ik van Kersten eens bij hem thuis komen opdat ik in zijn archief naar bruikbare artikelen kon zoeken.
In het boek wordt verteld dat een ongewoon hoog aantal leerlingen van Kersten Nederlands is gaan studeren. Zo ook ik. Daardoor ben ik uiteindelijk in het uitgeversvak terechtgekomen en is het lezen, verzamelen en uitgeven van boeken een ware passie. Ik heb meer aan Jacques Kersten te danken dan ik eigenlijk kan beseffen.
posted by Jan Anton Brouwer at 10:06 p.m.
12 Comments:
Mooi stukje, en heus niet alleen omdat het speelt in mijn woonplaats Heerlen... Zelf ging ik in '81 naar de middelbare school, maar toen woonde ik nog in Brunssum.
Ik heb ook een paar leraren als dhr. Kersten gehad, die mijn vlammetjes wisten aan te wakkeren. Maar ze waren zeldzaam.
Prachtig eerbetoon aan je vroegere leraar!
Mooi verhaal; had ik maar zo'n leraar gehad. Meneer Kalkman die ik me nog herinner, was zo nerveus en stotterde zo vaak dat het orde-probleem de lessen domineerde. Gelukkig kom ik uit een nest waar lezen van vroegs af aan gestimuleerd werd.
In 1972 eindexamen gedaan, Jacques was toen 25 jaar. Enorm bevlogen was hij. Naast Kloos ook aandacht voor Belle de Jour (C. Deneuve) en Hermans Hesse's Narciss en Goldmund. Inmiddels al 31 jaar leraar Nederlands...
In 1972 eindexamen gedaan, Jacques was toen 25 jaar. Enorm bevlogen was hij. Naast Kloos ook aandacht voor Belle de Jour (C. Deneuve) en Hermans Hesse's Narciss en Goldmund. Inmiddels al 31 jaar leraar Nederlands...
Bedankt voor deze ode aan Jacques Kersten. Hij was een vriend van ons vanwege de poëzie van mijn vrouw, dichteres ´Willy Balyon´(zie: internet). Wij organiseerde literaire matinees in de Schouwburg. Hij deed dan inleidingen. Hij was een zeer bevlogen neerlandicus.
Hartelijke groet,
Wim Balijon.
Zo jong overleden. Heb in 1981 eenmaal bij Jacques Kersten thuis gelogeerd. Was daar met zijn zus Carina. Hij heeft mij toen op school zijn leslokaal laten zien. Bijzondere man, een romanticus. Grappig: Carina deed mij Hermann Hesses Narziss en Goldmund cadeau. Ongetwijfeld de invloed van haar broer, op wie ze gek was.
Eelco
Ik heb hem meegemaakt als leraar Nederlands in het schooljaar 1977/1978.Helaas zijn mijn ervaringen met hem minder positief. Eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat onze klas (atheneum 4e jaars A en B) als bijzonder moeilijk ervaren werd. Desondanks irriteerde hij velen van ons. Liet ons merken hoe dom we waren. Hoe verfijnd hij was. Iedere les kregen we te horen dat niemand ooit het niveau van hem zou halen. Het klopt dat hij "junks" zoals Joti t'hooft ophemelde. Hetzelfde gold voor Hugo Raes. Er hingen zelfs foto's op in zijn klaslokaal (hij had een eigen lokaal) waar hij met Hugo Raes op stond.
Zijn lessen waren onvoorspelbaar. Onze klas haatte hem en hij ons. Op een paar meisjes na. Die kregen alles voor mekaar. Mij vond hij een SSer. Behalve als ik moest voorlezen of een spreekbeurt hield. Geweldig wat een stem. Zijn enige compliment. Hij vroeg zich openljk af hoe een sukkel als ik dit voor mekaar kreeg. Het dieptepunt is de les geweest waarin wij allemaal een liefdesbrief moesten schrijven. Hij heeft ons publiekelijk afgezeikt. Een voor een. Het enige wat ik heb geleerd is dat behoudens Vestdijk , Hermans en Couperus de Nederlandse literatuur niets voorstelde en ook nooit iets zal voorstellen.
Tot de dag van vandaag loop ik rond met die ene les. Wat hij daar deed kwetste. Sommige leerlinges hadden een klasgenootje een liefdesbrief geschreven. Jacques ging er gretig op in. Zelfs was ik vijftien (ik heb op mijn zeventiende mijn diploma behaald). Op die leeftijd kun je dit soort gevoelens moeilijk aan. Hij wilde alles weten. Mij trof hetzelfde lot. Ik klapte volledig dicht. Een ervaring die ik nooit ben kwijtgeraakt. Of de heer kersten als romanticus zich dit gerealiseerd heeft betwijfel ik. Het morbide was dat hij tot zijn dood in dezelfde straat als mij gewoond heeft. Ik kwam mijn kwelgeest ook vaker teken. Ik heb de man nooit meer iets gezegd. Wel zag ik hem soms met zijn vermoeide ogen kijken. Zo van jou ken ik ergens van. Tegenwoordig werk ik zelf in het onderwijs. Een ding heb ik geleerd. Respecteer je leerlingen ten alle tijden.
Graag spuw ik mijn gal als oud leerling ( 4e klas atheneum B 77/78). Mij verbaast de adoratie voor deze " romanticus" . Ik neig eerder om hem een narcist te noemen. Iedere les trakteerde Jacques ons op een " anekdote" uit zijn eigen leven. Hoe hij de sixties meemaakte ( meneer studeerde in 1967 in Amsterdam en wijdde graag uit over de wallen). Hoe dom en onbeholpen wij waren. Wat we elke dag misten in ons leven omdat we geen verliefdheid kenden. Die enorme bruin leren koffer ( god weet wat de man erin verborg). Onze klas noemde dat rotding smalend de hut. De lange witgrijze regenjas of de smerige blauwe geitenwollen sokken truien. Hoe hij zijn vrouw ontmoette in een bibliotheek en heel puberaal haar terechtwees dat het boek dat ze uitkoos niks voorstelde. De titel ben ik vergeten. Doe er niet toe. Elke les ervoeren weij als een hel. Behalve de paar dames die de heer Kersten adoreerde. Om de mannen te pesten las hij verhalen voor waar een arme vader een stereo installatie voor zijn zoon kocht en erachter kwam dat die zoon gay was. What the fuck dacht iedereen.Waar zinspeel jij op makker.
Recent kocht ik een aantal boeken van Hugo Raes. Ik herinner mij hoe Jacques reizigers in de antitijd in de lucht hield. (het boek met de blote man en vrouw). Pure nieuwsgierigheid wat de man in dit soort woordenbrij zag. Nog steeds verwijs ik dit boek naar het land der frieten.Onleesbare flauwekul met een snufje seks. Hopeloos verouderd. De enige heldendaad van Hugo Raes was dat hij correspondeerde met Anais Nin ( een ex van Henry Miller/ by the way een schrijver die Jacques niet moest.Wolkers werd in de hemel geprezen en in een volgende les voor puber uitgescholden. WF Hermans haatte hij. Terwijl wij Hermans op handen droegen.Dus vraag ik mij af hoe " geniaal" deze narcist was. Dat je leerlingen laat nadenken ondersteun ik. Alleen verwisselde dhr Kersten nadenken met professioneel afzeiken.( zie mijn eerdere post).
Gelukkig verloor ik mijn liefde voor het lezen van boeken niet. Ontdekte allerlei besmette schrijvers zoals Louis Ferdinand Celine ( lezen), Hermann Hesse ( Siddhartha mijn bijbel), Joseph Conrad ( heart of darkness), Couperus en vele andere klassiekers. Misschien het enige lichtpunt in deze hel. Een eye opener werd dhr Kersten nooit ( Japan en Korea wel ). Ik voelde mij een tijdje als Adam Cramer uit de film I hate your guts (kijken). Die haat is weg. Ik vond hem bevoordeeld en bij tijden krenkend. Over de doden niets dan goed. Ik stop met natrappen. Jammer dat zovelen in zijn mooie praatjes trapten. Onze klas gelukkig niet. Een jaar later kregen we een lerares voor Nederlands. Ik zal nooit de blik op haar gezicht vergeten toen we vertelden wie we het jaar eerder als leraar Nederlands hadden. Zij startte van voren af aan en dankzij haar inzet lukte het ons wel een fatsoenlijke sollicitatiebrief te schrijven. Weer iets waar onze romanticus een broertje dood aan had. Kortom teveel bad vibes om in 2013 deel te nemen aan de reunie die het Bernardinus collge organiseerde. Ik wilde het mezelf niet aandoen om ooit een voet in dat snertlokaal achter de berenkuil te zetten. Genoeg is genoeg. Over and done.
Nog een laatste reactie in het tijdperk van de kroon waar de waan overheerst. Nur der Wahn schreef Richard Wagner terecht. Verguisd vanwege zijn pseudoniem K Freigedank. Mij boeit dat niet. Zelfs Bairenbaum de ijdeltuit uit Abby Road werd zwak en trotseerde de Duivelse ban. De man die het white album van de Beatles als herrie bestempelde. Wie betaalde zijn rekeningen. Lennon and Mccartney. Yehudi die altijd hoopte dat de fab four hem uitnodigden. Een man met een visie. Net als Jacques Brel. Een andere Jacques dan die nare kersenplukker. Een zekere Timmermans zat in dezelfde klas. Een milieufanaat met een glas Petrus in zijn hand. Oh my god zong Pink ooit. Ik vraag me af wie dit blog nog leest. ET misschien.
Voor de laatste der Mohikanen lees dit boek in het Spaans Betina sin aparecer van Daniel Tarnopolsky. Geen literatuur maar een aangrijpend verhaal over de vuile oorlog in Argentinie in 1976. De speurtocht naar zijn vijftienjarig zusje die door Jorge Acosta (een groot "katholiek" zwijn) genaamd El Tigre samen met bijna haar hele familie werd opgepakt en beestachtige manier werden mishandeld en vermoedelijk vermoord.Of anders Emilce Molers boek De nacht van de potloden waarin zij haar ervaringen beschrijft nadat het leger haar op zestienjarige leeftijd arresteerde.
Ik herinner mij nog hoe de belezen Jacques de wereldcup in Argentinie enthousiast volgde en besprak. De vuile oorlog ging gemakshalve aan hem voorbij. Wel zeuren over het nummer Mississippi van de walgelijke groep Pussycat. Zijn waarschuwing voor kitsch.Alsof iemand wakker ligt van kitsch. EEn kritische glimlach volstaat. Live and let live.
Er sijpelden genoeg berichten door wat er gaande was in Zuid Amerika. Niet bij Jacques. Oh nee het Nederlands eftal en natuurlijk maradonna. De Argentijnse voetballer wiens enige hoopje verstand in het topje van zijn lul zat. Ja voetbal is oorlog riep hij vaker. Zaniken over de vredesbeweging ( olv Mietje Jan Faber) en de poetische macho uithangen. Nederlands hoop durfde als een van de weinigen dit soort misstanden aan de kaak te stellen.
De heer Bram Vermeulen werd door de alwetende Jacques bestempeld als een brallende puber. Nee Jotie T'Hooft moesten wij als voorbeeld nemen. Een zielige junk die helaas Kuifjes Blauwe Lotus een tikkeltje te letterlijk had gevolgd. Nou ja een Amerikaan genaamd Hunter Biden volgde zijn voorbeeld. Ook met een crack pijpje heerlijk op bed wegdromen. Ik weet het politiek niet correct. Maar goed een koning die Videla ooit citeerde lijkt me ook niet al te snugger. Kong Gorilla revisted. Nee ik zet liever mijn geld op Zimmermans Highway61 revisted.
Aangezien ik vandaag nog wat inspiratie overhad vergat ik bijna een Argentijnse schrijver met kloten te vermelden. Een man die de junta waarschuwde en paar uur na het posten van zijn brief aan diezelfde junta door dezelfde Acosta in de val werd gelokt. Rodolfo Walsh schoot terug en werd dood bij de ESMA ingeleverd. Ongeveer en jaar eerder stierf zijn dochter Victoria in een vuurgevecht met het leger. Zij schoot zich door het hoofd voor de ogen van al die "dappere"soldaten. Het huis van de familie Mainer waar zich dit drama afspeelde staat er nog.
In plaats van drollen zoals Jacques Kersten of Hugo Raes op te hemelen luidt mijn advies lees Walsh zijn brieven aan de junta en zijn dochter Vicki. Of anders zijn boek Operación Masacre wat al een donkere voorbode vormde voor de vuile oorlog die zou volgen. Ik wed dat Koning Pils dit soort boeken niet onder zijn kussen bewaart. Die citeert liever betrouwbare bronnen zoals Videla. Zoals Jacques kwijlde over Maradonna. Diego die de reet van Videla likte.
Een reactie posten
<< Home